
Trudno obecnie stwierdzić, skąd wywodzili się Kosteccy herbu Dąbrowa.1
Być może pochodzili ze wsi Kostki na Podlasiu?! Jednak szlachta
zagrodowa wywodząca się z tej wsi, figuruje w herbarzach pod nazwiskiem
Kostka, a nie Kostecki.
(*23.03.1816 - †?); Feliksa Michała Franciszka
(*16.01.1821 - †?); i Aleksandra Michała
(*1826 - †ok.1869 Uhowo). W dniu 21.07.1830 r., otrzymali
oni potwierdzenie szlachectwa w Deputacji Wywodowej Białostockiej.
(*22.03.1838 - †02.03.1898) i Józef
Kazimierz
(*22.03.1840 - †?). W latach 1840-1844 pracował jako
sekretarz Dumy w Brańsku. Tu, urodził się mu trzeci syn – Michał
(*16.09.1842 - † 1916 Włodawa). Izydor Konstanty
Józef w 1844 r., został przeniesiony do Bielskiego Sądu
Ziemskiego, gdzie w 1845 r. został sekretarzem, a w 1849 r.
funkcjonariuszem Białostockiej i od 1855 r. Grodzieńskiej Policji
Miejskiej. W dniu 22.08.1858 r., Izydor Konstanty Józef,
wraz z synami, otrzymał potwierdzenie szlachectwa w Heroldii Cesarstwa
Rosyjskiego, a 30 sierpnia tego roku, został zapisany do ksiąg szlachty
guberni grodzieńskiej. W 1859 roku mianowano go komisarzem policji
powiatu brzeskiego. W 1860 roku otrzymał stopień urzędnika tytularnego.
Podczas powstania styczniowego, nadal pełnił urząd komisarza policji. W
1864 roku został osądzony, pod zarzutem wspierania
powstańców. Wyrokiem sądu został poddany dozorowi
policyjnemu. Ostatecznie prawnik, rejent w Brześciu i prezydent
Brześcia.
(*1860 - † po 1945 Łódź); Zofię
(*1861 - † po 1882 Sankt Petersburg) i Jana Leona
(*25.11.1862 - †02.01.1930 Poznań). Aleksander Michał miał
stadninę koni. Jeździł często do Francji w interesach. Około 1869 r.,
po kolejnym powrocie z Francji, sprzedał na targu w Grodnie konie.
Kiedy, wraz z zarządcą wracał do domu, napadli na nich bandyci. Zabili
Aleksandra Michała, zabrali pieniądze i wrzucili ciało do stawu, a
zarządca ledwo uszedł z życiem (wg relacji zarządcy). Potem, ten sam
zarządca przejął sądownie majątek, ponoć za długi, które
wobec niego miał Aleksander Michał. Po tym wydarzeniu Zofia wyjechała
do Sankt Petersburga, gdzie przebywała rodzina jej matki. Około 1870 r.
wdowa po Aleksandrze Michale, wraz z synami, zamieszkała w Grodnie,
szyciem zarabiając na utrzymanie. Z pomocą i opieką przyszedł jej
Antoni hr. Potocki (*1834 - †1883 Elisabedgrad).6
W rezultacie synowie: Samson i Jan Leon, otrzymali bardzo dobre
wykształcenie, szkoląc się najpierw w Grodnie potem w Sankt
Petersburgu. Samson, pracował w Kijowie, jako główny
buchalter u przedsiębiorcy polskiego. Pod Kijowem w Świętoszynie
wybudował dom, gdzie z Grodna ściągnął matkę, a stamtąd, po odzyskaniu
przez Polskę niepodległości, przeniósł się do Łodzi
(Kochanówka). W 1936 r., mając 76 lat, jeszcze pracował.
Kulał do końca życia, po wypadku samochodowym mającym miejsce w
Kijowie. Był żonaty z Martą Żyłka. Miał
córkę Jadwigę (*1891 Kijów -
†1977 Rabka), zam. za Bronisławem Knichowieckim. Jan Leon,
jeździł w poszukiwaniu pracy do Sankt Petersburga, skąd został w 1890
r. wysłany do Kraju Zakaspijskiego, jako księgowy prowadzonej
wówczas budowy Kolei Transkaspijskiej. Kupił w Aschabad dom
z sadem, gdzie zamieszkał z Heleną Leszkiewicz Baczyńską,
córką miejscowego nauczyciela, szesnastoletnią panną poznaną
w Taszkencie lub Odessie. W Baku wzięli ślub, który udzielił
im ks. Bajewski przyszły prałat w Żytomierzu. Mieli czwórkę
dzieci. Tam na świat przyszła córka Irena
(*25.12.1894 Aschabad - †29.03.1988 Kraków),
wychowywana u babci, Józefy z Paszkowskich, w majątku
Latyczów k. Żytomierza. Irena zdała maturę w Żytomierzu. Tam
poznała przyszłego męża Józefa Werobieja vel Werobeya,
wówczas majora WP, a późniejszego generała. Ślub
wzięli w 1923 r. w Warszawie. Dalsze dzieci Jana Leona Kosteckiego
urodziły się już na dalekiej Syberii, gdzie od 1896 r. został
kontrolerem budowy Kolei Wschodniochińskiej, następnie
Południowomandżurskiej. Z racji zajmowanego stanowiska wielokrotnie
wyjeżdżał do Japonii. W swoim otoczeniu był nazywany
„baronem”.7 W Okojańskoje
k/Władywostoku kupił 600 ha gospodarstwo z lasem, gdzie wybudował
rezydencję letniskową, w której podejmował, tuż przed wojną
Japońsko – Rosyjską (1904 r.), Williama Howarda Tafta,
ówczesnego Gubernatora Filipin i Ministra Wojny
Stanów Zjednoczonych, późniejszego prezydenta. Po
urodzeniu najmłodszego syna, Jan Leon powierzył gospodarownie żonie, z
którą od tej pory żył w separacji. Powodem było podejrzenie,
że jego piękna małżonka miała romans z Antonim Górskim,
krewnym i generałem carskim.
(*21.03.1904 Władywostok - †15.02.1971 Rybienko Leśne
k/Wyszkowa), podobnie jak jego starsze rodzeństwo pobierał nauki w
Harbinie.11
Tam poza podstawowymi przedmiotami oraz rosyjskim i polskim, poznał
również podstawy kaligrafii i język chiński. Należał też do
polskiej drużyny harcerskiej na Dalekim Wschodzie.12 W
1917 roku przeżył w Harbinie rzeź, kiedy bolszewicy otoczyli miasto i
zaczęli strzelali do wszystkich napotkanych osób. Po
odzyskaniu przez Polskę niepodległości, rodzice wysłali go, wraz ze
starszym rodzeństwem, do ojczyzny.13 Tu
kontynuował nauki i pracę.14
Ożenił się w dniu 08.09.1937 r. z siostrą Antoniego Sariusz-Skąpskiego,
Ewą Janiną Władysławą
(*31.08.1909 Brzezna k. Nowego Sącza -
†1.11.1987 Kraków). Od 1938 r. zamieszkał w
Kałuszu (woj. stanisławowskie)
15,
gdzie został oddelegowany na stanowisko
kierownika księgowości w kopalni soli potasowej. Uciekł po tym, jak
Rosjanie zamierzali go rozstrzelać lub deportować, wraz z rodziną, na
Sybir.16
Uciekł do Hebdowa, gdzie należał do konspiracji.17 Z
Hebdowa przeniósł się do Słomnik, gdzie podjął pracę jako
księgowy w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej.18
Po II Wojnie Światowej wyjechał na tzw. Ziemie Zachodnie, gdzie jako
repatriant otrzymał przydział willi w Jeleniej Górze przy
ul. Dziecinnej. Jednak zanim zdążył się zagospodarować, otrzymał nakaz
eksmisji z możliwością wyszukania sobie równorzędnej
lokalizacji. Na początek, wraz z żoną i na spółkę z
sąsiadami, prowadził sklep z branży spożywczej. Po nieudanej
próbie w handlu indywidualnym, z początkiem 1947 r. podjął
pracę w Centrali Materiałów Budowlanych w Jeleniej
Górze, gdzie powierzono mu kierownictwo tej instytucji. Miał
trzech synów: Krzysztofa Juliusza
(*20.06.1939 Hebdów Stary); Ryszarda
(*15.07.1943 Hebdów Stary - †09.05.1947 Cieplice
Śląskie Zdrój); Jana Jerzego
(*20.09.1949 Cieplice Śląskie Zdrój). W 1947 r. rodzina
Kosteckich przeżyła śmierć tragicznie zmarłego syna Ryszarda.19
Po tej tragedii, w 1948 r. zrezygnował z dotychczasowej pracy na rzecz
zorganizowania działu planowania i sprawozdawczości w Dyrekcji we
Wrocławiu, z zamiarem przeniesienia całej rodziny do Wrocławia. Będąc
oddelegowanym służbowo, otrzymał mieszkanie, które z uwagi
na stan techniczny nie nadawało się jednak do zasiedlenia. Ostatecznie
wrócił do Cieplic, podejmując z dniem 01.07.1949 r. pracę w
Fabryce Maszyn Papierniczych na stanowisku Kierownika Działu Obrotu
Towarowego, z czasem przemianowanego w Wydział Techniczno-Ofertowy, a
potem Zbytu. W związku z narodzeniem się syna Jana Jerzego, zmienił
mieszkanie przenosząc się z rodziną do częściowo zamieszkałej wilii. Z
uwagi na propozycję lepszej pracy, z dniem 28.02.1951 r.
przeniósł się z FMP do Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego w
Jeleniej Górze na stanowisko kierownika zespołu planowania
zaopatrzenia materiałowego. Po upływie trzech miesięcy pracy
próbnej, przejął kierownictwo Działu Zbytu w Zakładach
Porcelany Technicznej, gdzie przepracował do dnia 30.08.1951 r.,
powracając znów do Cieplic na stanowisku dyrektora
handlowego w Fabryce Zabawek. Jednak w wyniku negatywnego nastawienia
władz partyjnych do przedwojennej inteligencji oraz wynikłego na tym
tle konfliktu z dyrektorem naczelnym, zrzekł się stanowiska, podejmując
w 1954 r. decyzję o przekwalifikowaniu się. Zatrudnił się jako robotnik
w Spółdzielczym Zakładzie Malarskim, zdał egzaminy
czeladnicze i samodzielnie rozpoczął wykonywanie zawodu malarza
szyldowego, ponieważ posiadał wrodzony talent do rysowania i wyuczoną
kaligrafię. Nakłoniony przez rodzinę, wraz z żoną Ewą i synem Janem,
wyjechał w 1961 r. do Wyszkowa, gdzie założył własny Zakład
Szyldów. Z chwilą, gdy zaczęła wzrastać konkurencja oraz
pojawiły się naciski urzędników wymuszające
„prowizje”, podjął w 1964 r. pracę w Zespole
Szkół Budowlanych w Wyszkowie, jako nauczyciel zawodu klas
malarskich, aby w rezultacie wrócić do zawodu ekonomisty,
podejmując pracę, najpierw w Fabryce Sprężyn w Wyszkowie, a następnie w
Fabryce Maszyn Budowlanych w Baczkach (Łochów). W końcu
podjął pracę w dziale inwestycji Browaru Wyszkowskiego. Z chwilą
zarzutu pracodawcy, że ma udokumentowane ukończenie wyższych
studiów, ale bez tytułu naukowego (przed wojną nie było
tytułu mgr na AH w Poznaniu), podjął starania o wznowienie
studiów w WSH w Poznaniu, jednak ze względu na uciążliwości
związane z dojazdami zrezygnował z tego pomysłu, przechodząc
ostatecznie na emeryturę. Niedługo potem zachorował na raka kości i po
dwóch latach zmarł w 1971 r. Został pochowany na cmentarzu w
Wyszkowie n/Bugiem.20
1
Tradycja rodzinna Kosteckich h. Dąbrowa mówi o ich
wspólnym pochodzeniu z Kostkami h. Dąbrowa.
2 Robert Kostecki,
Ostatni adiutant Romualda Traugutta. Przyczynek do
dziejów drobnej szlachty podlaskiej, [w:] Gens,
2003/2004.
3 Хурсiк В.,
ТРАГЕДЫЯ БЕЛАЙ ГВАРДЫI. Беларускiя дваране у паустаннi 1863-1864 гг:
Гiстарычны нарыс и спiсы, Минск, Пейто, 2001, c. 88.
4 Księga
adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu,
rzemiosł i rolnictwa, 1928.
5 Być może,
tożsamy z Feliksem Kosteckim, leśniczym z powiatu sokolskiego, guberni
grodzieńskiej, asesorem kolegialnym, który jako osoba „nieprawomyślna
pod względem politycznym”, za wspieranie
powstańców w 1863 r., został zesłany w 1864 r. do guberni
woroneskiej pod nadzór policji (RPHA w Petersburgu, zesp.
1286, inw. 23, vol. 769, k. 631; tamże, inw. 50, vol. 488, k. 81).
6 Antoni hr.
Potocki uznany za zmarłego w powstaniu 1863 r., faktycznie ukrywał się.
Znalazł się w Kraju Stawropolskim, gdzie najprawdopodobniej zmarł w
Nowoukraince k. Elisabedgradu. Tam też, w 1883 r. lub 1884 r.
zamieszkiwali Radziwonowiczowie, spokrewnieni z Potockimi i rodziną
Jana Leona Kosteckiego.
7 Jan Leon
Kostecki wykonujący misję z ramienia Rządu Rosji na Dalekim Wschodzie,
jako wysoki urzędnik carskiego Ministerstwa Finansów do
kontroli budowy Kolei Transsyberyjskiej, był przedstawiony do uzyskania
godności barona. Nadania tego nie przyjął, gdyż uważał, że tytuł wzięty
od cara zobowiązywał do wyjątkowej lojalności wobec Rosji.
8 Nerwicę u Heleny
Matyldy Kosteckiej wywołał widok publicznego ścinania
przestępców grasujących w Mandżurii.
9 Konsulem polskim
w Rio de Janeiro był Mieczysław Rogatko, powinowaty Ewy, przyszłej żony
Aleksandra Jana Kosteckiego, brata Jerzego.
10 W Brazylii,
wszyscy potomkowie Jerzego (Jorge) Dąbrowa Kosteckiego zachowują
dwuczłonowe nazwisko, z dodaniem nowych nazwisk, pochodzących ze
związków małżeńskich.
11 Aleksander
Jan w zasadzie urodził się w pociągu – w salonce ojca,
którą matka odbywała podróż z Kijowa do
Władywostoku – tuż przed miejscowością Jeziorskoje, ale do
ksiąg metrykalnych został zapisany we Władywostoku.
12 Archiwum
domowe K. J. Kosteckiego z Warszawy, w którym przechowuje
się broszurę pt. „Historia Narodu
Polsko-Litewskiego, poświęcona drużynom harcerskim polskim na dalekim
Wschodzie w Syberii”, wydane nakładem Aleksandra
Krzywca, Władywostok, Drukarnia „ECHA POLSKIEGO”,
1919; paszport Aleksandra Jana Kosteckiego przedstawionego na zdjęciu w
furażerce harcerskiej z naszytą miniaturą flagi polskiej, ostemplowany
pieczęcią okrągłą z orłem w koronie i napisem w otoku „Polski
Konsulat Jeneralny na Syberię”.
13 Z Japonii
wypłynęli statkiem „Kumano Maru” poprzez porty:
Moji, Singapore, Colombo, Suez, Port Said, Marsylia, Londyn, Marsylię.
Do Polski przedostali się z przez Niemcy, docierając w listopadzie 1920
roku do Łodzi i zamieszkując u stryja Samsona Kosteckiego, przy ul.
Orlej 23.
14 Przerwane
nauki kontynuował w Gimnazjum im. Kołłątaja w Krotoszynie, zdając w
1925 r. maturę. Studia wyższe rozpoczął w Akademii Handlowej w
Poznaniu. Wówczas mieszkał z ojcem przy ul. Rzeczpospolitej
9. W ramach uzyskanego stypendium wyjechał na dwa lata do Francji. W
1928 r. otrzymał Certyfikat d`assiduite` Uniwersytetu w Tuluzie. Po
powrocie do kraju, aby móc wznowić studia na AH, podjął w
1929 r. doraźną pracę Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. W 1930
r. po śmierci ojca był zmuszony poszukać pracy i w drodze anonsu
prasowego przyjął posadę kontraktowego referenta w Urzędzie Skarbowym w
Poznaniu, gdzie pracował do 1935 r. W latach 1926-32 należał do
korporacji studenckiej Mercuria w Poznaniu.Studia na AH ukończył
ostatecznie w 1932 r. uzyskując stopień dyplomowanego absolwenta nauk
handlowych (Dyplom Nr. 288). Pracę klauzulową pisał z dziedziny
geografii gospodarczej „Struktura agrarna ziem zachodnich
Polski”. W 1934 r. postanowił starać się o posadę w
Równym, gdzie mieszkała jego najstarsza siostra Irena
(Machowiec k/Kobrynia) i przebywała narzeczona Ewa Saryusz-Skąpska.
Ostatecznie pracę otrzymał w Powszechnej Kasie Komunalnej w
Równem, a po żmudnych poszukiwaniach, z dniem 1.04.1937,
został przyjęty do Dyrekcji Towarzystwa Eksploatacji Soli Potasowych we
Lwowie.
15 Spis rodzin
1856 - 1945 Parafia Kałusz
16 Dyrektorem
kopalni był wówczas B. Drobner, późniejszy
pełnomocnik Rządu PRL ds. Ziem Zachodnich oraz poseł na sejm z Krakowa
(przysłany z Moskwy). Opuszczając kopalnię w 1939 r., zastępstwo
powierzył Kosteckiemu. Po przejęciu zakładu przez sowietów,
Kostecki pracował tam jeszcze do 1943 r., jako referent planowania i
statystyki. Uniknął zsyłki na Sybir, uprzedzony przez znajomego Żyda,
uciekając do swojej siostry Heleny, mieszkającej w Hebdowie. Zachowane
pamiątki rodzinne, w tym sygnety rodzinne, zakopał w pobliskiej stajni,
nigdy ich nie odzyskując.
17 Aleksander
Jan Kostecki był łącznikiem Armii Krajowej, czego nigdy nie ujawnił
oficjalnie.
18 Tu po wojnie
bierze udział w organizacji sklepu Spółdzielni Samopomoc
Chłopska i w pracach społecznych przy tworzeniu Ligi Morskiej (LM).
Delegowany przez Zarząd Okręgowy LM w Krakowie do Jeleniej
Góry, bierze czynny udział w pracach organizacyjnych tej
instytucji, będąc Prezesem w Zarządzie Obwodowym-powiatowym a
później Okręgu Ligi Morskiej tamże i członkiem Zarządu
Okręgu LM we Wrocławiu do 1948 r. włącznie.
19
Namówiony przez autochtona, zjechał ze stogu siana głową w
dół, w stodole sąsiedniego gospodarstwa, zawadzając okolicą
skroni o dyszel powozu i uderzając głową o posadzkę betonową. Ponieważ,
wezwany lekarz nie uznał za stosowne udzielenie natychmiastowej pomocy
szpitalnej – zmarł drugiego dnia, podczas operacji, z powodu
zaistniałego już wylewu krwi do mózgu.
20 Aleksander
Jan Dąbrowa-Kostecki w czasie swojego życia udzielał się społecznie.
Przed II Wojna Światową należał do Ligi Morskiej i Kolonialnej a po
wojnie do Ligi Morskiej Krajowej, później również
był we władzach LM – pełnił funkcję chorążego, a następnie
prezesa. Organizował defilady i projektował dekoracje z okazji świat
państwowych z udziałem LM w Jeleniej Górze i Wrocławiu. Był
członkiem Związku Sybiraków. Jako rzemieślnik z
województwa warszawskiego, został odznaczony Złotą Syrenką.
Mieszkając w Rybienku Leśnym pełnił funkcję opiekuna społecznego w
regionie. Należał do Stronnictwa Demokratycznego w Wyszkowie, mając
nadzieję wpływania na sytuację społeczną tego regionu. Był zwolennikiem
zwracania się na zebraniach do współtowarzyszy –
„szanowni koledzy”, za co został skarcony przez
władze Stronnictwa. Pod koniec II Rzeczpospolitej Polskiej należał do
BBWR (Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem). Był
wszechstronnie uzdolniony – w młodości zajmował się
okultyzmem, grał na fortepianie, rysował, malował oraz pisał wiersze,
zajmował się sportem i świetnie tańczył.
21 Archiv
Żytomirskoj Obłasti (DAŻO), Deło о dworianskom prishоżdenii roda
Kosteckich, fond 146, opis1, N3071.
22 Genealogia
tej rodziny Kosteckich została ustalona na drodze kwerendy
przeprowadzonej przez Towarzystwo Genealogiczne w Zaporożu.
Przedstawicielem tej rodziny jest Анатолий Ильич
Костецкий, mieszkaniec Zaporoża.